Bệnh Hiếm muộn

866

Các nghiên cứu về sinh lý sinh sản cho thấy nếu một cặp vợ chồng khoảng 25 tuổi, hoàn toàn bình thường về phương diện sinh sản, mỗi tháng sẽ có khả năng thụ thai gần 25%. Nếu không ngừa thai, khoảng 90% các cặp vợ chồng này sẽ có con sau một năm chung sống bình thường. Một cặp vợ chồng được định nghĩa là hiếm muộn – vô sinh khi hai vợ chồng mong muốn có con, chung sống với nhau bình thường, không sử dụng một biện pháp ngừa thai nào mà sau một năm vẫn không có thai.


Khả năng sinh sản giảm ở nữ và nam khi tuổi càng lớn. Người ta ước tính, phụ nữ nhỏ hơn 25 tuổi trung bình chỉ cần sinh hoạt vợ chồng bình thường từ 2-3 tháng là có thể có con, trong khi phụ nữ trên 35 tuổi thường thời gian này kéo dài hơn 6 tháng. Ở nam giới hiện tượng này cũng xảy ra tuy nhẹ nhàng và chậm rãi hơn, bắt đầu từ khoảng 40 tuổi, khả năng sinh sản của nam giới thường giảm rõ sau 60 tuổi.

Hiếm muộn có thể do nguyên nhân từ người chồng hoặc người vợ. Nói chung, khoảng 30% trường hợp nguyên nhân hiếm muộn là hoàn toàn do chồng, 30% nguyên nhân do vợ và phần còn lại là do nguyên nhân từ cả hai vợ chồng. Do đó, chúng ta thấy rằng việc đi khám và tìm nguyên nhân của hiếm muộn cần thiết phải có mặt của cả hai vợ chồng. Nói cách khác, hiếm muộn là vấn đề của một cặp vợ chồng, chứ không phải là của riêng vợ hay chồng.

Các nguyên nhân hiếm muộn thường gặp ở nam giới có thể bao gồm: không có tinh trùng, tinh trùng quá ít, tinh trùng di động yếu, tinh trùng bị dị dạng. Các vấn đề này có thể được chẩn đoán khi làm xét nghiệm về tinh dịch (thường gọi là tinh dịch đồ hoặc phân tích tinh dịch). Ngoài ra, nam giới có thể hiếm muộn do bị bất lực, xuất tinh sớm hay xuất tinh ngược dòng (tinh dịch không được phóng ra ngoài, mà chảy ngược vào bàng quang, sau đó được đi tiểu ra ngoài).

Các nguyên nhân hiếm muộn thường gặp ở phụ nữ gồm: tắc vòi trứng, không rụng trứng hay rụng trứng không đều, bệnh lạc nội mạc tử cung, bệnh u xơ tử cung…

Trong một số trường hợp, cả hai vợ chồng đều bình thường về phương diện sinh sản, nhưng tinh trùng người chồng không thích hợp với chất nhầy ở cổ tử cung người vợ, làm cho tinh trùng bị chết và không đi vào đường sinh dục nữ được. Trường hợp này thường được chẩn đoán bằng xét nghiệm sau giao hợp: bác sĩ sẽ lấy chất nhầy ở cổ tử cung người vợ vài giờ sau giao hợp để xem sự di động và khả năng sống của tinh trùng.

Hiện nay, hầu hết các thống kê trên thế giới đều cho thấy tỉ lệ hiếm muộn ngày càng gia tăng.

Điều này có thể do nhiều nguyên nhân:

  • Phụ nữ lập gia đình trễ hơn và muốn có con ở tuổi lớn hơn.
  • Nhiều thống kê trên thế giới cho thấy chất lượng tinh trùng nam giới đang giảm dần, có thể do ảnh hưởng môi trường và hoàn cảnh sinh sống.
  • Các bệnh lây truyền qua đường tình dục xuất hiện với tỷ lệ cao hơn trong cộng đồng, dẫn đến tắc vòi trứng, giảm chất lượng tinh trùng, rối loạn khả năng sinh sản.
  • Việc sinh hoạt tình dục sớm và quan hệ với nhiều bạn tình ngày càng phổ biến và càng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục và nguy cơ dẫn đến hiếm muộn.
  • Ở nước ta, hiện nay tỷ lệ nạo phá thai ở phụ nữ khá cao. Một biến chứng lâu dài rất thường gặp của nạo phá thai hiện nay là hiếm muộn – vô sinh. Rất nhiều phụ nữ sau vài lần nạo thai đã bị vô sinh do tắc vòi trứng hoặc viêm dính buồng tử cung. Do đó, nếu chưa muốn có con, tốt nhất bạn nên sử dụng một biện pháp ngừa thai thật an toàn để dự phòng khả năng bị biến chứng vô sinh sau nạo thai.

Khám và điều trị:

Hiếm muộn – vô sinh là một vấn đề mà các cặp vợ chồng cần quan tâm khi bạn quyết định lập gia đình và có con. Bạn nên đi đến bác sĩ để tìm nguyên nhân nếu sau 12 tháng giao hợp đều đặn, không ngừa thai mà vẫn không có thai. Tuy nhiên, bạn nên khám bác sĩ sớm hơn, trong vòng 6 tháng, trong một số trường hợp sau:

  • Nếu bạn nghi ngờ rằng vợ chồng bạn có một bệnh lý hay nguyên nhân gây hiếm muộn, như không có kinh, kinh nguyệt không đều, bị viêm phần phụ trước đó,v.v…
  • Người vợ trên 35 tuổi. Ở đây có 2 lý do khiến bạn nên đi khám sớm: thứ nhất khả năng sinh sản sẽ giảm theo tuổi; thứ hai, quĩ thời gian để điều trị không còn nhiều.

Như đã nêu trên, hiếm muộn là vấn đề của một cặp vợ chồng, nguyên nhân có thể do một trong hai vợ chồng hoặc cả hai. Do đó, khi đi khám nên đi cả hai vợ chồng để bác sĩ dễ dàng chẩn đoán và điều trị cho bạn. Khi đến phòng khám, tùy theo bác sĩ sẽ có cách hỏi khác nhau. Nói chung các vấn đề bạn cần phải trả lời có thể bao gồm:

Về phía vợ: Tuổi, muốn có con bao lâu, số lần sanh, sẩy, nạo thai, các cách ngừa thai trước đó, kinh nguyệt đều hay không đều, bao lâu có kinh một lần, kinh nguyệt kéo dài bao lâu, có bị đau khi hành kinh hay không, có mổ hay mắc bệnh gì trước đây không… Bác sĩ sẽ khám phụ khoa, có thể cho bạn đi siêu âm và làm thêm một số xét nghiệm như: xét nghiệm nội tiết, HSG (chụp X quang để đánh giá tử cung và vòi trứng).

Về phía chồng: Bác sĩ sẽ cho bạn làm xét nghiệm về tinh trùng (còn gọi là tinh dịch đồ hay phân tích tinh dịch). Bạn nên tuân theo hướng dẫn của nhân viên phòng khám để có thể lấy được mẫu thử cho kết quả chính xác. Ngoài ra, bác sĩ có thể hỏi về sức khỏe của bạn hiện tại, có bị bệnh quai bị lúc nhỏ hay không, nghề nghiệp bạn đang làm, bạn có hút thuốc lá, uống rượu hay không, bạn có thường thức khuya hay không, bạn có mắc bệnh gì trước đây về đường tiểu hay không, bạn hiện có sử dụng thuốc để điều trị bệnh nào khác không…

Một số ý kiến tư vấn khác

Quan hệ đúng cách vào ngày trứng rụng

Tinh trùng của người chồng khi vào tử cung cần phải kết hợp với trứng của người vợ để thụ thai. Vì thế, nên quan hệ vào những ngày có xác suất trứng rụng cao nhất. Người chồng nên nằm bên trên. Sau khi xong việc, người vợ nên tiếp tục nằm trên giường chừng hai ba mươi phút nữa (việc đi đứng thường làm tinh trùng và tinh dịch chảy ngược ra ngoài).

Làm sao để biết rụng trứng vào ngày nào?
Nếu chu kỳ kinh nguyệt của người vợ không đều, rất có thể tháng đó trứng không rụng.
Trong những tháng kinh nguyệt điều hòa, trứng thường rụng vào những ngày xa với kinh kỳ nhất. Thí dụ, bạn có chu kỳ 29 ngày và thường phải mang băng vào ngày 1 mỗi tháng, thì thời gian trứng rụng thường vào các ngày 14, 15 giữa tháng.
Những hiện tượng báo cho bạn biết trứng rụng là: chất nhờn nơi cổ tử cung của người vợ trở nên loãng và trong hơn, vú trở nên mềm, nhão hơn.
Nếu có thể, bạn nên làm tình liên tiếp 5 đêm trong thời gian rụng trứng. Như trên đã nói, thời gian rụng trứng thường ở những ngày giữa hai kinh kỳ. Giả sử ngày bắt đầu có kinh là mồng một tháng này và tháng sau cũng vào ngày mồng một thì thời gian trứng rụng sẽ vào khoảng ngày 15. Hãy làm tình liên tiếp 5 đêm kể từ đêm 13 đến đêm 17. Chận đầu, chận đuôi như vậy là chắc ăn nhất.
Nếu điều kiện sức khỏe không cho phép, bạn cũng có thể xác định ngày rụng trứng bằng dụng cụ đo trứng rụng và làm tình 2 đêm liên tiếp. Thí dụ, dụng cụ đo cho biết ngày 15 trứng rụng, hãy làm tình hai đêm 15 và 16. Dụng cụ này thường báo trước một hai ngày trước khi việc rụng trứng xảy ra, nên xem kỹ chỉ dẫn trên nhãn hiệu).
Người vợ cần có một thân hình đẹp và cân đối
Không phải với mục đích gợi tình ông chồng đâu (ở phần dưới bạn sẽ thấy, việc gợi tình nhiều quá cũng gây khó thụ thai).
Ở người phụ nữ, tình trạng quá béo hoặc quá gầy đều có ảnh hưởng không tốt cho sự rụng trứng. Các thí nghiệm cho thấy, lượng mỡ trong cơ thể người đàn bà có khả năng tạo thành và dự trữ kích thích tố oestrogen. Chất này có ảnh hưởng trực tiếp đối với việc thụ thai của người đàn bà. Khi lượng oestrogen trong cơ thể quá cao (béo) hoặc quá ít (gầy), cơ thể bị mất thăng bằng và khó thụ thai.
Các nhà nghiên cứu tại Đại học y khoa South Carolina (Mỹ) đã làm một thí nghiệm trên 29 phụ nữ không rụng trứng vì quá gầy. Sau khi làm cho họ béo hơn, đưa số cân về gần với trọng lượng lý tưởng, 24 người trong số họ đã thụ thai trong thời gian không tới 3 năm. Thí nghiệm tương tự cũng được thực hiện với 13 phụ nữ không rụng trứng vì quá béo, kết quả là 10 người trong số họ đã thụ thai sau khi được giảm cân về trọng lượng lý tưởng.
Gần với trọng lượng lý tưởng là thế nào? Thí dụ: Nếu bạn cao 1m60, để có sự rụng trứng bình thường, trọng lượng của bạn ít nhất phải là 48 kg, và nhiều nhất là 58 kg (từ 95% đến 120% của trọng lượng lý tưởng).
Làm sao để biết trọng lượng lý tưởng của mình là bao nhiêu? Hãy hỏi bác sĩ hoặc y tá nơi bạn đi khám sức khỏe tổng quát hằng năm, những người này có thể trả lời câu hỏi của bạn một cách chính xác nhất. Ngoài ra, bạn có thể đọc những sách báo về sức khỏe hoặc các tạp chí của phụ nữ. Các thống kê này thường cho bạn một con số chung tương đối chính xác.
Người Trung Hoa cổ xưa có thể xem tướng phụ nữ mà biết họ thuộc dạng “trăm con ngàn cháu” hoặc “vượng phu ích tử”… Những phụ nữ này thường là người có thân hình cân đối, hơi “đẫy đà” một chút (nhưng chỉ một chút xíu thôi). Tóm lại, nếu thân hình của bạn có thể làm ông chồng phải mê mệt, thì hầu như chắc chắn bạn có sự rụng trứng điều hòa.

Thể dục vừa phải thôi

Bạn thường thấy thân hình các nữ lực sĩ trên báo chí, trên TV?… Bạn có thể nói chắc rằng, những nữ lực sĩ này sẽ không thể có thai vào lúc họ có những bắp thịt như vậy.
Việc tập thể dục quá nhiều và quá mạnh bạo làm mất đi chất mỡ trong cơ thể. Khi mỡ bị mất quá nhiều thì trứng cũng ngưng không rụng nữa (vì thiếu chất oestrogen).
Ngoài ra, tuy khoa học chưa có bằng chứng rõ ràng, nhưng một số thí nghiệm cho thấy, những phụ nữ chưa từng có thai khi tập thể dục loại mạnh như chạy nước rút, bơi thể lực… đều đặn trên một tiếng đồng hồ mỗi ngày có thể bị tuyệt sản, không thể có thai được nữa. Nhưng nếu tập thể dục vừa phải, mỗi tuần vài ba lần thì lại tốt. Tóm lại, nếu bạn nuôi giấc mơ trở thành nữ lực sĩ, hãy sinh con trước.
Đừng cho chất lạ vào tử cung
Chất lạ bao gồm các loại dầu bôi trơn khi làm tình, chất rửa tử cung (douche). Chúng có tác dụng thay đổi độ pH trong tử cung, gây ảnh hưởng không tốt cho tinh trùng trong việc hoàn thành nhiệm vụ thụ thai. Các bác sĩ thường không khuyến khích việc dùng bình rửa tử cung. Tử cung tự nó thích ứng được và không cần dụng cụ này.
Nếu bạn cần dầu bôi trơn khi làm tình, tránh dùng các loại bán ngoài tiệm thuốc; hãy dùng nước hoặc lòng trắng trứng. Một số thí nghiệm cho thấy lòng trắng trứng không có nhiều ảnh hưởng đối với tinh trùng như những chất khác. Tuy nhiên, người ta chưa thí nghiệm sâu để có kết quả rõ ràng về các biến chứng có thể xảy ra. Vì thế, chỉ nên dùng lòng trắng trứng mỗi tháng một vài lần thôi. Dĩ nhiên, bạn chỉ cần dùng nước hoặc lòng trắng trứng trong thời gian rụng trứng và muốn có thai mà thôi; trong những ngày còn lại trong tháng, bạn có thể trở về với các dầu bôi trơn thường dùng.

Cà phê làm phụ nữ giảm một nửa khả năng thụ thai

Các nhà nghiên cứu về sự thụ thai đồng thời lên tiếng báo động về tác dụng của cà phê đối với khả năng thụ thai. Một thí nghiệm của Mỹ thực hiện trên 104 phụ nữ cho thấy, những người uống hơn một ly cà phê mỗi ngày có sẽ giảm khoảng một nửa khả năng này.
Nếu có thói quen uống cà phê, mỗi ngày chỉ nên dùng một tách nhỏ pha loãng. Tránh các thực phẩm chứa chất cafein như nước ngọt, cacao, chocolate, kem…

Thuốc lá cũng tai hại

Tuy không bằng cà phê, và cũng chưa có con số rõ ràng lắm, nhưng qua các thí nghiệm, người ta thấy số tinh trùng của người đàn ông không hút thuốc thường nhiều và mạnh hơn ở người đàn ông hút thuốc. Các nhà nghiên cứu nghĩ rằng, thuốc lá làm biến đổi một số kích thích tố trong cơ thể, có ảnh hưởng đến việc thụ thai; nhưng họ chưa tìm ra được rõ ràng là loại kích thích tố gì và ảnh hưởng ra sao.

Người chồng có khỏe mạnh không?

Ở một người khỏe mạnh, trong một ml tinh dịch có khoảng 20 triệu tinh trùng, trong đó 60% có khuynh hướng bơi về phía trước (với mục đích tiến vào buồng trứng để thụ thai).
Để sản xuất tinh trùng, cơ thể cần 78 ngày, và sau đó thêm 12 ngày cho tinh trùng trưởng thành nữa, vị chi là 3 tháng.
Nếu người đàn ông bị một chứng bệnh gì đó, như cảm cúm chẳng hạn, tiến trình sản xuất tinh trùng này bị gián đoạn, kết quả là trong tinh dịch có ít tinh trùng hơn hoặc tinh trùng bị yếu đi. Vì thời gian sản xuất là 3 tháng nên nhiều trường hợp người chồng bị bệnh 3 tháng trước, đến 2 tháng sau vẫn chưa làm người vợ thụ thai được.

Giữ cho ngọc hành mát mẻ

Bộ phận sản xuất tinh trùng của nam giới cần được giữ cho không bị nóng quá để có thể sản xuất nhiều tinh trùng. Để giữ mát, nam giới không nên mặc đồ lót quá chật, quá dày hoặc quá thường xuyên. Không nên ngâm nước nóng hay tập những loại thể dục quá nặng.

Đừng quan hệ tình dục quá nhiều

Nếu bạn ngày nào cũng làm tình, số tinh trùng sẽ bị giảm đi sau mỗi lần xuất tinh. Hãy để dành và xài đúng lúc. Muốn có con, hãy tạm “nhịn” ba ngày trước tuần lễ trứng rụng, và làm tình hai ngày một lần trong tuần lễ đó.
Phương pháp này có vẻ hơi mâu thuẫn với phương pháp làm tình liên tiếp 5 đêm nói trên. Việc này tùy theo cơ thể mỗi người, điều khó là bạn không biết cơ thể bạn thuộc loại nào. Nếu không muốn tốn tiền cho các thí nghiệm, cho việc đếm tinh trùng… thì hãy thử cả hai. Mỗi lần thử chỉ mất một tháng thôi phải không?

Những dấu hiệu không ổn trong cơ thể người đàn bà


Người đàn bà thường không thể hoặc rất khó thụ thai nếu có các triệu chứng sau đây:
– Chu kỳ kinh nguyệt không đều.
– Mỗi lần kinh nguyệt ra quá ít.
– Chất nhờn nơi cổ tử cung không loãng hơn trong tuần lễ rụng trứng.
Nếu một trong ba triệu chứng trên kéo dài trong nhiều tháng, bạn có thể không rụng trứng. Hãy mua dụng cụ đo sự rụng trứng, và nếu liên tiếp 3 tháng đo không có kết quả, bạn nên đi khám bác sĩ.
Nếu bạn có khuynh hướng mọc râu mép hoặc lông đen dài ở đầu vú như đàn ông, hoặc bạn không có thai mà vú lại có sữa, chứng tỏ lượng kích thích tố trong người bạn không quân bình, và sự rụng trứng chắc chắn không đều.
Các trường hợp sau cũng cần được bác sĩ chuyên khoa theo dõi:
– Nước uống tại khu bạn ở có quá nhiều chất chì, hoặc một trong 2 người phải tiếp xúc nhiều với chì trong công việc.
– Một trong 2 người từng bị bệnh lây qua đường tình dục, các bệnh khác gây nóng sốt cao, hoặc các bệnh có ảnh hưởng đến cơ quan sinh dục.
– Bạn đã không tránh thai cả năm mà vẫn chưa có mang

Bệnh và thuốc